ΟΔΟΣ ΑΡΕΩΣ - ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΜΠΗΤΤΥ - ΚΑΡΑΟΛΗ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Η σημερινή οδός Καραολή και Δημητρίου, η οποία άρχεται από το ύψος της πολυσύχναστης και εμπορικής οδού (ή κατ'άλλους λεωφόρου) Δημητρίου Γούναρη (παλαιότερη ονομασία οδός Μακράς Στοάς) και αφού διασχίσει μέρος της πόλης του Πειραιά καταλήγει στην κορυφή του λόφου της Καστέλλας, στο άλσος του Προφήτη Ηλία, τιμούσε με την αρχική της ονομασία τον μυθολογικό θεό του Πολέμου Άρη. 

Ως γνωστόν, στον Πειραιά του 19ου αιώνα, η αρχική ονοματοδοσία των οδών περιελάμβανε πολλά αρχαιοελληνικά ονόματα, φιλοσόφων, στρατηγών, ιστορικών προσωπικοτήτων, εκπροσώπων του δωδεκάθεου κ.α.  Μελετώντας Χάρτη του Πειραιώς του έτους 1896, η οδός Άρεως ξεκινούσε από την οδό Μακράς Στοάς (σσ. η σημερινή Δημητρίου Γούναρη) και κατέληγε στην κορυφή του λόφου της Καστέλλας, πλησίον της Δεξαμενής. 

Καταχώρηση έτους 1902 - Τα γραφεία των βαμβακοκλωστηρίων Τσαούση στην οδό Άρεως

Λίγα χρόνια αργότερα, στον Πλήρη Οδηγό του Πειραιώς του 1906 - 1907, η οδός Άρεως καταγραφόταν να "άρχεται εκ της λεωφόρου Μιαούλη (σσ. η σημερινή Εθνικής Αντιστάσεως) και να καταλήγει εις την συνοικίαν Κρητικών".

Αντίστοιχα, στον Πανελλήνιο Οδηγό υπό Κ. Σταματίου και Β. Μπουζούρα του έτους 1912, η οδός Άρεως καταγραφόταν με την επισήμανση "Συνοικία Κρητικών" (η οποία δεν είναι απόλυτα ορθή καθώς η εν λόγω οδός καταλήγει στη συνοικία των Κρητικών της Καστέλλας αλλά άρχεται από άλλο σημείο της πόλεως), ενώ σε έτερο Οδηγό του έτους 1916, η οδός Άρεως καταγραφόταν από την ακτή Μιαούλη έως τον Προφήτη Ηλία. Όπως έχουμε αναφέρει πολλάκις και σε άλλα άρθρα / έρευνες του παρόντος ιστολογίου, τα λάθη και οι ανακρίβειες στους διάφορους αρχειακούς Οδηγούς είναι σύνηθες φαινόμενο.

Έτος 1917 - Οδός Άρεως 44

Κατά τη δεκαετία του 1920, η οδός Άρεως μετονομάστηκε σε οδό Ναυάρχου Μπήττυ, ονομασία την οποία διατήρησε μέχρι το έτος 1956, όταν έλαβε την ονομασία που διατηρεί μέχρι τις ημέρες μας (21ος αιώνας), ως οδός Καραολή και Δημητρίου, μετά από σχετική απόφαση του τότε Δημάρχου Πειραιώς Δημητρίου Σαπουνάκη και του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης.

Η απόφαση της μετονομασίας της οδού Άρεως σε οδό Ναυάρχου Μπήττυ δεν πρέπει να μας ξενίζει καθώς κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, σε διάφορους δήμους της χώρας και όχι μονάχα εν Πειραιεί, αρκετοί δρόμοι άλλαξαν ονομασία με σκοπό να "τιμηθούν" ξένοι πολιτικοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες κ.α. Για την ιστορία πάντως, ο Βρετανός ναύαρχος David Richard Beatty (17 Ιανουαρίου 1871 – 11 Μαρτίου 1936), υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίον διακρίθηκε όντας Διοικητής του Βρετανικού Βασιλικού Στόλου (Royal Navy). Για όσους / ες ενδιαφέρονται, ένα πλήρες βιογραφικό του Βρετανού Ναυάρχου, ο οποίος μέχρι το τέλος της ζωής του έλαβε πολλές τιμές και διακρίσεις, τόσο εντός της Μεγάλης Βρετανίας όσο και από άλλες χώρες - μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα - βρίσκεται διαθέσιμο εδώ.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στον σχετικό Μέγα Οδηγό του Πειραιώς του 1929-1930, η οδός Ναυάρχου Μπήττυ καταγραφόταν ως "πρώην Άρεως", αρχόμενη από τη λεωφόρο Μιαούλη και φθάνοντας μέχρι το λόφο της Καστέλλας. Μάλιστα, στις σελίδες του προαναφερόμενου Οδηγού, υφίστανται διαφημιστικές καταχωρήσεις όπως λ.χ. η κάτωθι του Ξενοδοχείου Ύπνου "Το Ηράκλειον", το οποίο βρισκόταν επί της οδού Ναυάρχου Μπήττυ, πλησίον του Ταχυδρομείου.

Ξενοδοχείον Ύπνου "Το Ηράκλειον" Μαρ. Κ. Γούση

Όπως προαναφέραμε, η οδός Ναυάρχου Μπήττυ μετονομάστηκε ξανά κατά το έτος 1956, επί δημαρχίας Δημητρίου Σαπουνάκη, σε οδό Καραολή και Δημητρίου, ως ελάχιστος φόρος τιμής στους Κυπρίους Μιχαλάκη Καραολή (1934-1956) και Ανδρέα Δημητρίου (1934-1956), οι οποίοι θανατώθηκαν δια απαγχονισμού από τις αγγλικές δυνάμεις κατοχής της Κύπρου, στις 10 Μαΐου 1956, εντός των κεντρικών φυλακών Λευκωσίας, για τη δράση τους στην Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών). 

Ακολουθεί ένα φωτογραφικό / ιστορικό οδοιπορικό στο παρελθόν και στο παρόν της υπό εξέτασιν οδού: 

• Το Μέγαρο Γαβριήλ

Πρώτο κατά σειρά χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς της υπό εξέτασιν οδού είναι το πολυώροφο διατηρητέο πρώην Μέγαρο Γαβριήλ, στη συμβολή των οδών Δημητρίου Γούναρη 26 και Καραολή-Δημητρίου 1-3.

Διαβάστε εδώ ένα ξεχωριστό ιστορικό / φωτογραφικό αφιέρωμα στο ιδιότυπο αυτό Μέγαρο της εποχής του Μεσοπολέμου.

• Τα εγκαταλειμμένα ισόγεια καταστήματα ιδιοκτησίας ΝΑΤ

Ακριβώς απέναντι από το Μέγαρο Γαβριήλ, στη συμβολή της οδού Γούναρη 22 με την οδό Καραολή-Δημητρίου 2 και 4 (οικοδομικό τετράγωνο 106-107) καταγράφονται τα κάτωθι εικονιζόμενα εγκαταλειμμένα ισόγεια εμπορικά καταστήματα εποχής, φερόμενης ιδιοκτησίας Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ). Το εν λόγω ισόγειο συγκρότημα κτιρίων, κατασκευής δεκαετίας του 1950, συνολικής επιφάνειας 1768 τετραγωνικών μέτρων, αντικειμενική αξίας 3.007.439€, χαρακτηρίστηκε στο σύνολό του ως διατηρητέο με βάση την σχετική Απόφαση 35699/2016:

Ο φωτογραφικός φακός καταγράφει ρετρό πινακίδες κλειστών καταστημάτων με εξαψήφιους αριθμούς τηλεφώνου και άλλες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, όπως λ.χ. την πινακίδα του κλειστού καταστήματος πώλησης μαγειρικών λιπών των Αφων Σ. Γκίκα:

Διαφημιστική πινακίδα προϊόντος (μαγειρικό λίπος "Άριστον") από την Ελληνική Βιοτεχνία Μαγειρικών Λιπών των Αφων Σ. Γκίκα, επί της οδού Καραολή και Δημητρίου 4.

Στη συμβολή των οδών Καραολή και Δημητρίου και Δημητρίου Γούναρη στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

• Στη "Στοά του Κούβελου" (1897)

Παραπλεύρως του Μεγάρου Γαβριήλ, ένα ακόμα σημείο αναφοράς της υπό εξέτασιν οδού αποτελεί το κάτωθι εικονιζόμενο αποκαταστημένο νεοκλασικό κτίριο, στον αριθμό "5" της οδού Καραολή και Δημητρίου, η παραδοσιακή πινακίδα του οποίου μας πληροφορεί πως εντός της "Στοάς του Κούβελου", συν τοις άλλοις, υφίσταται ένα "Καφενείον" που φέρει το όνομα του Βρετανού ναυάρχου Μπήττυ, παραπέμποντας με αυτό τον τρόπο στην προηγούμενη ονομασία της υπό εξέτασιν οδού. 

Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές, στο κτίριο όπου στις μέρες μας (21ος αιώνας) υφίσταται η "Στοά του Κούβελου", λειτούργησε αρχικά ως καπηλειό - χάνι (πανδοχείο) για ταξιδιώτες - επισκέπτες του Πειραιά οι οποίοι έκαναν στάση στο σημείο αυτό ασφαλίζοντας τις άμαξές τους εντός της στοάς. Με το πέρασμα των χρόνων, στο κτίριο φέρεται να λειτούργησαν διάφορα μικρά μαγαζάκια - σαν ένα μικρό εμπορικό κέντρο της εποχής εκείνης - μεταξύ των οποίων αποστακτήριο, κατάστημα αποικιακών και τροφίμων, μυροπωλείο, ραφείο, κατάστημα υφασμάτων και κλωστών και καφενείο.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, σε σχετικές αναφορές μέσα από τις σελίδες Οδηγών του Πειραιώς, η Στοά Αχ. Κούβελου καταγραφόταν στον αριθμό "5" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ. 

Το χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 νεοκλασικής μορφής κτίριο με τα πολύ αξιόλογα διακοσμητικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία επί της οδού Καραολή - Δημητρίου 5 όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στις αρχές της δεκαετίας του 2010.

Γυρνώντας το ρολόι πίσω στο χρόνο, στην επόμενη έγχρωμη φωτογραφική καταγραφή του ιδίου κτιρίου μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΚΑ, προ της πραγματοποίησης των εργασιών ανακαίνισης που έλαβαν χώρα στο τέλος της δεκαετίας του 1990, διακρίνονται τα τότε εν λειτουργία ισόγεια καταστήματα, ήτοι η αποθήκη ψιλικών - κεντημάτων DMC των Π. Γαλανάκη, Β. Βέργου και Α. Ρούσσου (πρώην Μουστάκα), το ραφείο του Γ. Βόμβα και η αποθήκη καλλυντικών του Αλεξ. Γ. Γεώργουλα και Σια.

Η χαρακτηριστική πινακίδα της "Στοάς του Κούβελου" στην είσοδο του ως άνω κτιρίου, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το έτος 2011:

Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, στη στοά του Κούβελου ξυπνούσαν μνήμες από τον Πειραιά μιας άλλης εποχής επισκεπτόμενοι εκτός από το προαναφερθέν καφενείο του Ναυάρχου Μπήττυ, το ομώνυμο μουσικό μεζεδοπωλείο - ρακάδικο, το παραδοσιακό κατάστημα "Κοσμοκέντ" με κεντήματα και κλωστές καθώς και το διαχρονικό ραφείο του Γεώργιου Βόμβα.

Το εν λόγω κτίριο χαρακτηρίζεται από το "Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων" του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ως εξής: 

• Διώροφο κτίριο νεοκλασικής μορφής με πολύ αξιόλογα διακοσμητικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία. Παρουσιάζει συμμετρική διάταξη μορφολογικών αξόνων στον πρώτο όροφο. 
• Τα τρία κεντρικά ανοίγματα είναι απλής μορφής, ενώ το μπαλκόνι που τα πλαισιώνει έχει κάγκελα νεοκλασικής μορφής και ανάγλυφα φουρούσια. 

• Η τοιχοποιία είναι ισόδομη με αρμούς. 
• Υπάρχει γείσο με οδοντωτή ταινία και στηθαίο με πεσσίσκους.

Το υπό εξέτασιν κτίριο όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά τον μήνα Απρίλιο του έτους 2023:

Για την ιστορία, λίγο μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή, στον αριθμό 5α της οδού Ναυάρχου Μπήττυ - πιθανότατα στην απέναντι πλευρά του δρόμου, προ αλλαγής της αρίθμησης - καταγραφόταν το γραφείο των Βενετσιάνου και Κουτσογιαννόπουλου, Γενικών Αντιπροσώπων Εργ. Κονσερβών:

• Τα εγκαταλειμμένα διατηρητέα επί της οδού Καραολή-Δημητρίου 7-9

Επί της ιδίας πλευράς του υπό εξέτασιν δρόμου, στη μεσοτοιχία με το προαναφερθέν κτίριο της οδού Καραολή-Δημητρίου 5, ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου συναντά και καταγράφει άλλα δυο διαδοχικά εγκαταλειμμένα κτίρια, ένα διώροφο νεοκλασικό, στον αριθμό "7" και ένα τριώροφο εκλεκτικιστικό αρχοντικό στον αριθμό "9" της οδού Καραολή και Δημητρίου.

Στο εγκαταλειμμένο διώροφο κτίριο επί της οδού Καραολή και Δημητρίου 7, ένα πολυκαιρισμένο μεταλλικό σκέπαστρο μεταξύ ισογείου και πρώτο ορόφου αλλοιώνει σημαντικά την πρόσοψή του: 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στα τέλη της δεκαετίας του 1940, στο εν λόγω κτίριο, επί της τότε οδού Ναυάρχου Μπήττυ 7, καταγράφονταν τα γραφεία της εταιρίας εμπορίας χρωμάτων και βερνικιών "Χρωμέλ". Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, στο ισόγειο τμήμα του υπό εξέτασιν εγκαταλειμμένου κτιρίου διασώζονταν τα ρολά του καταστήματος των αδελφών Γ. Κουρή που λειτουργούσε μέχρι τη δεκαετία του 1980, ενώ στην κύρια είσοδο ευδιάκριτη ήταν η κάτωθι ρετρό πινακίδα της Αποθήκης Χονδρικής Πωλήσεως του Ν. Δημητριάδη που λειτουργούσε στον πρώτο όροφο.

Η εικόνα του ιδίου κτιρίου στα μέσα προς τέλη της δεκαετίας του 1980, με τα προαναφερόμενα ισόγεια καταστήματα εν λειτουργία:

Στο γειτονικό τριώροφο εκλεκτικιστικό κτίριο επί της οδού Καραολή και Δημητρίου 9, κατασκευής της εποχής του Μεσοπολέμου, επίσης διακρίνονταν στο ισόγειο τμήμα ορισμένα "ίχνη" από τις τελευταίες επιχειρήσεις που λειτούργησαν σε αυτό μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2010 (κατάστημα πώλησης καρεκλών παντός τύπου και κατάστημα εξοπλισμού συσκευών υγραερίου).

Στον άνω όροφο, η κάτωθι εικονιζόμενη μεταλλική πινακίδα που αναγράφει "ΦΙΛΙΠ" κεντρίζει το ενδιαφέρον κάτω από τα ακροκέραμα που διασώζονταν στη στέγη.

Το υπό εξέτασιν χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 κτίριο σε μια παλαιότερη φωτογραφική καταγραφή μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΚΑ στην οποία διακρίνονται τα τότε εν λειτουργία καταστήματα του ισογείου (αποθήκη νεωτερισμών Α. Χασάπη και Γ. Γρηγοριάδη, κατάστημα πώλησης συσκευών υγραερίου):

Χρησιμοποιώντας ως βάση την ως άνω φωτογραφία από το αρχείο του ΥΠΕΚΑ επιχειρούμε μια σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες με το σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς Retronaut:

Στις αρχές της δεκαετίας του 2020, τα προαναφερόμενα δυο διαδοχικά εγκαταλειμμένα κτίρια καλύφθηκαν με προστατευτικές λαμαρίνες.

Στα χρόνια του Μεσοπολέμου, στο Μέγαρο Βαρβέρη το οποίο βρισκόταν στον αριθμό "10" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ, βάσει της τότε αρίθμησης, καταγράφονταν τα γραφεία της "Φωνής των Συνταξιούχων Σιδηροδρομικών". Μεταπολεμικά, στο ίδιο σημείο καταγραφόταν η Αδελφότητα των Σιδηροδρομικών.

• Τα υφάσματα των Αδελφών Ιωσηφίδη

Επί της οδού Καραολή-Δημητρίου, στον αριθμό "11", βρίσκεται το κατάστημα της ιστορικής εταιρίας παραγωγής και εμπορίας υφασμάτων των αδελφών Ιωσηφίδη. Η εν λόγω εταιρία ιδρύθηκε από τον Νίκο Ιωσηφίδη ο οποίος πωλούσε υφάσματα στις λαϊκές αγορές. Αργότερα, το 1940, άνοιξε το πρώτο κατάστημα στη Δραπετσώνα ενώ το 1948 μεταφέρθηκαν επί της (σημερινής) οδού Εθνικής Αντιστάσεως 21 (αρχικά σε έναν υπόγειο χώρο) δημιουργώντας παράλληλα και εργοστάσιο παραγωγής υφασμάτων που λειτούργησε για δέκα χρόνια (μέχρι το 1958). Με το πέρασμα των χρόνων, η εταιρία των Αφων Ιωσηφίδη άκμασε φθάνοντας το 1970 να απασχολεί περί τους 200 εργαζομένους σε ιδιόκτητους πλέον χώρους. Το έτος 1991 η προαναφερθείσα επιχείρηση επλήγη από εμπρησμό με αποτέλεσμα να ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια, αρχικά με έδρα το Μαρούσι. Το 1995, η εταιρία των Αφων Ιωσηφίδη επέστρεψε στα "πατρώα πειραϊκά εδάφη", στο εικονιζόμενο κατάστημα επί της οδού Καραολή-Δημητρίου: 

Μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή, στον αριθμό "11" - σύμφωνα με την τότε ισχύουσα αρίθμηση - της οδού Ναυάρχου Μπήττυ βρισκόταν η εν Πειραιεί έδρα της Αθηναϊκής Εταιρίας Μεταφορών του Κωνσταντίνου Γ. Κύλλη.

• Εθνικής Αντιστάσεως και Καραολή-Δημητρίου

Ο επόμενος μεγάλος δρόμος με τον οποίον τέμνεται η σημερινή οδός Καραολή-Δημητρίου δεν είναι άλλος από τη λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως (αρχική ονομασία λεωφόρος Φεράλδη, αργότερα λεωφόρος Μιαούλη, ως φυσική συνέχεια της ακτής Μιαούλη). Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1830, στη συμβολή της λεωφόρου Φεράλδη με την οδό Άρεως υπήρχε μεγάλη έκταση η οποία εκτεινόταν μέχρι την οδό Φίλωνος και την οδό Τσαμαδού, μετά κτιριακών εγκαταστάσεων, ιδιοκτησίας του επιχειρηματία Φραγκίσκου Φεράλδη, την οποία αγόρασε το 1837 το Υπουργείο των Στρατιωτικών για τη στέγαση της Στρατιωτικής Σχολής των Ευελπίδων και αργότερα Στρατιωτικής Αποθήκης Υλικού.

Στη διασταύρωση της οδού Άρεως 14 με τη λεωφόρο Μιαούλη, στις αρχές του 20ου αιώνα, λειτουργούσε ο ιδρυθείς κατά το έτος 1870 έμπορο-μεσιτικός οίκος του Ευσταθίου Δ. Λύτσικα, με κύριο αντικείμενο δραστηριότητας την εισαγωγή και εμπορία ακατέργαστων δερμάτων καθώς και την ανάπτυξη παράλληλων εμπορικών δραστηριοτήτων, όπως η εισαγωγή αποικιακών και οι τραπεζικές εργασίες. 

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, σύμφωνα με τα όσα προκύπτουν από την ανάγνωση και μελέτη του Μέγα Οδηγού του Πειραιώς του 1928-1929 (και της αντίστοιχης συμπεπληρωμένης έκδοσης του 1929-1930), εκτός από τον προαναφερόμενο Εμπορικό Οίκο του Ε.Δ. Λύτσικα ο οποίος συνέχιζε τις δραστηριότητές του, στη συμβολή της τότε λεωφόρου Μιαούλη (σσ. η σημερινή οδός Εθνικής Αντιστάσεως) με την οδό Ναυάρχου Μπήττυ 14 καταγραφόταν επίσης το Χημικόν και Οινολογικόν Εργαστήριον αλλά και Γραφείο Φορολογικών Υποθέσεων του πτυχιούχου χημικού του Εθνικού Πανεπιστημίου Παναγιώτη Δ. Καλατζάκου.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, όπως προκύπτει από το κάτωθι ιστορικό τεκμήριο, στη συμβολή των οδών Μιαούλη και Ναυάρχου Μπήττυ, βρισκόταν το εν Πειραιεί υποκατάστημα της εταιρίας αυτοκινήτων "Φίατ" (Fiat):

Φωτογραφική καταγραφή της συμβολής της οδού Καραολή - Δημητρίου με την λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως κατά το έτος 2013:

Άποψη του αποκαταστημένου γωνιακού κτιρίου στη συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Καραολή - Δημητρίου με την οδό Εθνικής Αντιστάσεως 21-23 στο οποίο στεγάζεται υποκατάστημα της Τραπέζης Πειραιώς (πρώην Τράπεζα Κύπρου) καθώς και το κατάστημα πληροφορικής "Πλαίσιο":

Το προαναφερθέν διατηρητέο κτίριο στη συμβολή της λεωφόρου Εθνικής Αντιστάσεως 21-23 με την οδό Καραολή - Δημητρίου όπως καταγράφηκε κατά τον μήνα Μάιο του έτους 2023:

Διαφημιστική καταχώρηση του Ναυτικού Πρακτορείου της ιταλικής εταιρίας Enrico Sperco & Figli με έδρα στην οδό Ναυάρχου Μπήττυ 16, στον Πειραιά, από τον ημερήσιο πειραϊκό Τύπο του έτους 1929:

Στην ίδια υπό εξέτασιν διασταύρωση, της τότε λεωφόρου Μεγάλης Βρετανίας (σσ. πρώην Μιαούλη και μετέπειτα Εθνικής Αντιστάσεως) και της οδού Ναυάρχου Μπήττυ κατά τα πρώτα μεταπολεμικά / μετακατοχικά χρόνια η επιχείρηση πώλησης ανταλλακτικών αυτοκινήτων του Μιχ. Δημόπουλου:

Ενδεικτική φωτογραφική καταγραφή της οδού Καραολή και Δημητρίου, στο τμήμα αυτής από τη λεωφόρο Δημητρίου Γούναρη μέχρι τη λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως:

Η πολυσύχναστη διασταύρωση των οδών Εθνικής Αντιστάσεως και Καραολή - Δημητρίου όπως καταγράφηκε κατά τον μήνα Μάιο του έτους 2023:

• Πέριξ του παλαιού Ταχυδρομικού Μεγάρου Πειραιώς

Επόμενο σημείο αναφοράς επί της οδού Καραολή-Δημητρίου αποτελεί το μνημειώδες παλαιό νεοκλασικό Ταχυδρομικό Μέγαρο της πόλης, η νυν Δημοτική Πινακοθήκη αλλά και το ανεκμετάλλευτο επί δεκαετίες οικόπεδο ιδιοκτησίας ΙΚΑ το οποίο διαμορφώθηκε σε έναν κατ'ευφημισμόν και ανεπίσημο χώρο πρασίνου και αναψυχής (πάρκο) κατά την περίοδο 2012-2013 επί δημαρχίας Βασιλείου Μιχαλολιάκου.

Στο συγκεκριμένο περιφραγμένο οικόπεδο ιδιοκτησίας ΙΚΑ κατά τον 19ο αιώνα υφίσταντο κτιριακές εγκαταστάσεις ιδιοκτησίας Φραγκίσκου Φεράλδη στις οποίες στεγάστηκε από το έτος 1837 έως το έτος 1894 - με μια διακοπή κατά την τριετία της πρώτης αγγλογαλλικής κατοχής του Πειραιά στο διάστημα 1854-1857 - η εν Πειραιεί Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων. Στα τέλη του 19ου αιώνα, μετά την μεταφορά της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων στην Αθήνα, οι εν λόγω εγκαταστάσεις χρησιμοποιήθηκαν ως αποθήκες στρατιωτικού υλικού ενώ ακριβώς απέναντι, πάντοτε επί της τότε οδού Άρεως, βρίσκονταν μεταξύ των άλλων το Ειρηνοδικείον Πειραιώς και το Εργοστάσιον Ευρωπαϊκών Μαρμάρων του Ν. Κούσκουρη. Το προαναφερθέν Ειρηνοδικείον Πειραιώς, στις αρχές της δεκαετίας του '30, καταγραφόταν επί της οδού Ναυάρχου Μπήττυ 24, με τηλέφωνο επικοινωνίας 3-44.

Εργοστάσιον ευρωπαϊκών μαρμάρων Ν. Κούσκουρη επί της οδού Άρεως (έτος 1888)

Η όψη του προαναφερομένου οικοπέδου, το οποίο διαμορφώθηκε σε μικρή πλατεία, όπως καταγράφηκε κατά το έτος 2013:

Τα κτίρια επί της οδού Καραολή-Δημητρίου στο ύψος του οικοπέδου ιδιοκτησίας ΙΚΑ, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει το οικοδόμημα ιδιοκτησίας του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΟΤΕ) επί της Καραολή-Δημητρίου 19 - το οποίο ειρήσθω εν παρόδω διαθέτει πρόσοψη και επί της πεζοδρομημένης οδού Καθολικής Εκκλησίας.

Φωτογραφική καταγραφή εγκαταλειμμένου κτιρίου με ισόγεια καταστήματα επί της οδού Καραολή-Δημητρίου 17, στο ύψος του προαναφερόμενου ανοικοδόμητου οικοπέδου ιδιοκτησίας ΙΚΑ - πλατείας, παραπλεύρως του κτιρίου ιδιοκτησίας Ο.Τ.Ε.:

Στο υπόγειο του ως άνω εικονιζόμενου κτιρίου καταγραφόταν στις αρχές της δεκαετίας του '70 η αποθήκη νεωτερισμών των αδελφών Δρακόπουλου.

Στη συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Καραολή και Δημητρίου με την οδό Φίλωνος 32 καταγράφεται η κάτωθι εικονιζόμενη προπολεμικής κατασκευής (1935) πρώην οικία Oικία του εμποροκτηματία Γεωργίου Μιζάρα και της συζύγου του Μεταξίας Μιζάρα-Λεκού (δωρεά στο Γηροκομείο Πειραιώς), με ισόγεια καταστήματα. Μετά τον Πόλεμο, επί της οδού ναυάρχου Μπήττυ 19, καταγράφονταν τα εν Πειραιεί γραφεία της ΑΕΤΕ (Ανώνυμη Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρία), προδρόμου του ΟΤΕ.

Μια ευρεία φωτογραφική καταγραφή του προαναφερομένου οικόπεδο ιδιοκτησίας ΙΚΑ το οποίο εκτείνεται επί της οδού Καραολή και Δημητρίου, από το ύψος της λεωφόρου Εθνικής Αντιστάσεως μέχρι την οδό Φίλωνος.

 

Το μεγαλοπρεπές αποκαταστημένο νεοκλασικό κτίριο κατασκευής 1899, το γνωστό σε όλους τους παλαιούς Πειραιώτες ως "παλιό ταχυδρομείο", δεσπόζει στη συμβολή της οδού Καραολή-Δημητρίου με την οδό Φίλωνος και την οδό Νοταρά.

Έναντι της νυν Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιώς, στον αριθμό "23" της οδού Καραολή και Δημητρίου, λειτουργεί από το έτος 2007 το ξενοδοχείο πέντε αστέρων Piraeus Theoxenia Hotel το οποίο καταλαμβάνει το Ο.Τ. 110 που ορίζεται από τις οδούς Καραολή-Δημητρίου, Νοταρά, Κισσών και Φίλωνος. (σσ. στο κτίριο του εν λόγω ξενοδοχείου έχει "ενσωματωθεί" προϋπάρχων διατηρητέο κτίριο Καραολή-Δημητρίου 23 και Φίλωνος 27, ιδιοκτησίας της εταιρίας "ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ - ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΝΑΣΟΣ Α.Ε." ως αξιόλογο δείγμα υστερονεοκλασσικισμού, με ενδιαφέροντα επιμέρους αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία εσωτερικά και εξωτερικά).

Παλαιότερη διαφημιστική καταχώρηση της αποθήκης ελαστικών υποδημάτων και ελαστικών προϊόντων "ΕΛΒΙΕΛΑ" (με πενταψήφιο αριθμό τηλεφώνου), των Ιππ. Κανακάκη και Π. Λαδίκα, επί της οδού Ναυάρχου Μπήττυ 21, έναντι Κεντρικού Ταχυδρομείου Πειραιώς, από το έτος 1955 (Πηγή: Ψηφιοποιημένες Συλλογής ΕΛΙΑ):

Ναυάρχου Μπήττυ 21 - Έτος 1955 (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Στον Πειραιά του Μεσοπολέμου, στη γωνία Νοταρά και Ναυάρχου Μπήττυ, το Τεχνικόν Γραφείον (Ηλεκτρομηχανουργείον) του Διπλωματούχου Μηχανικού Ηλεκτρολόγου Εμμανουήλ Ν. Μιχαηλίδου:

• Στη διασταύρωση Καραολή-Δημητρίου και Κολοκοτρώνη

Επόμενη στάση στη συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Καραολή-Δημητρίου με την οδό Κολοκοτρώνη, όπου ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου καταγράφει την παρουσία των εξής τριών αξιόλογων παραδοσιακών κτιρίων.

Εν αρχή, αξιοσημείωτο είναι το ακόλουθο διώροφο εκλεκτικιστικό διατηρητέο κτίριο με τα ισόγεια καταστήματα το οποίο ευρίσκεται στη συμβολή της οδού Κολοκοτρώνη 40 με την υπό εξέταση οδό Καραολή-Δημητρίου στον αριθμό "29". Στο εν λόγω γωνιακό αποκαταστήμενο κτίριο με τους χαρακτηριστικούς διπλούς μαρμάρινους εξώστες με περίτεχνα κιγκλιδώματα στην κάθε όψη του, στεγάζεται το εν Πειραιεί παράρτημα του Εθνικού Ωδείου αλλά και η έδρα της ιστορικής εταιρίας παραγωγής επιγραφών ΔΕΖ (Διαφημίσεις – Επιγραφαί  – Ζωγραφική) του Φραγκίσκου Βαμβακάρη (έτος ιδρύσεως 1956 με πρώτο κατάστημα στην οδό Αναπαύσεως στη Δραπετσώνα, από το 1960 στον Πειραιά, αρχικά στην οδό Νοταρά και από το 1996 στην οδό Καραολή-Δημητρίου 29). 

Η όψη του ως άνω γωνιαίου διατηρητέου κτιρίου, προ της αποκαταστάσεως αυτού, μέσα από το αρχειακό υλικό του ΥΠΕΚΑ. Εκείνη την εποχή, στο ισόγειο του κτιρίου λειτουργούσε η αποθήκη ψιλικών - κλωστών - καλτσών του Χ. Γαλάτη και το κατάστημα πώλησης χρωμάτων - βερνικιών των Αφων Θ. Παπαγεωργίου.

Επόμενος σταθμός στη συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Καραολή-Δημητρίου 18 με την οδό Κολοκοτρώνη στον αριθμό "42". Το κάτωθι εικονιζόμενο γωνιαίο τριώροφο εκλεκτικιστικό διατηρητέο κτίριο με τα ισόγεια καταστήματα παρουσιάζει αρκετά ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως λ.χ. το μεταλλικό στέγαστρο μεταξύ ισογείου και πρώτου ορόφου με ροκοκό διακόσμηση και τα περίτεχνα χυτοσίδηρα κιγκλιδώματα των οκτώ εξωστών ανά όροφο (τέσσερις εξώστες στην κάθε όψη ανά όροφο). 

Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός πως μεταπολεμικά και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, στο συγκεκριμένο κτίριο επί της οδού Ναυάρχου Μπήττυ (και μετέπειτα Καραολή-Δημητρίου) 18β, καταγραφόταν η Κλινική "Παναγία της Τήνου", ιδιοκτησίας Δ. Πετρόφιλου. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, στο ισόγειο του εν λόγω κτιρίου έχουν λειτουργήσει διάφορες επιχειρήσεις / εμπορικά καταστήματα (εργαστήρια εσωρούχων Τσιροζίδη, σχολή οδηγών Δ. Θεοφιλόπουλος, κατάστημα γυναικεία ένδυσης "Women's Closet", κατάστημα πώλησης πόμολων, κουρτινόξυλων, αξεσουάρ τζακιού "Νικολάου")

Το ως άνω εικονιζόμενο διατηρητέο κτίριο σε μια παλαιότερη φωτογραφική καταγραφή μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΚΑ, η οποία αποτυπώνει την όψη της οδού Κολοκοτρώνη, με τα τότε εν λειτουργία ισόγεια καταστήματα (Ν. Γεωργαλάς, δερμάτινα είδη Σ. Πιτσικάλης κ.α.).

Τρίτη και τελευταία στάση επί της συμβολής των οδών Κολοκοτρώνη και Καραολή-Δημητρίου στον αριθμό "20", στο κάτωθι εικονιζόμενο επίσης γωνιακό αποκαταστημένο κτίριο στο ισόγειο του οποίου λειτουργεί η εταιρία ειδών συσκευασίας Interpack της οικογενείας Στρούμπα.

Στα χρόνια του Μεσοπολέμου (δεκαετία 1920), όπως μαρτυρά η κάτωθι αναγγελία πώλησης οικοπέδου στις Τζιτζιφιές, στη συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Ναυάρχου Μπήττυ 15 με την οδό Κολοκοτρώνη, λειτουργούσε το καφενείο του Γεωργίου Ρούσσου ενώ επί της ιδίας συμβολή, εκείνη την εποχή, βρισκόταν η Διεύθυνση της Δημόσιας Ασφαλείας Χωροφυλακής με τηλέφωνα επικοινωνίας 5-48 και 5-50. Ειρήσθω εν παρόδω, επί της οδού Ναυάρχου Μπήττυ βρισκόταν και το Φρουραρχείον της πόλεως. 

Μερικά χρόνια αργότερα, μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1934, σύμφωνα με τα αναγραφόμενα στην κάτωθι διαφημιστική καταχώρηση του ιατρού Γεωργίου Ι. Καραϊτιάνου, η νέα κλινική "Άγιοι Ανάργυροι" βρισκόταν στην συμβολή της οδού Κολοκοτρώνη με την οδό Ναυάρχου Μπήττυ 9. Στη ίδια κλινική, την ίδια περίοδο, δεχόταν και ο ιατρός χειρούργος - ουρολόγος Γ.Δ. Κατσαφάδος.

Ενδεικτική αρχειακή διαφημιστική καταχώρηση του καταστήματος πώλησης ειδών ανδρικής ενδύσεως "Σαρλώ", Εμμ. Βουλγαράκη, στη διασταύρωση των οδών Κολοκοτρώνη και Καραολή-Δημητρίου 33, μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1974:

Μερική φωτογραφική καταγραφή της υπό εξέτασιν διασταύρωσης κατά το μήνα Μάρτιο του έτους 2019:

Εκτός από την ονομασία της υπό εξέταση οδού η οποία έχει αλλάξει τρεις φορές, αρκετές φορές έχει αλλάξει και η αρίθμηση των κτιρίων στο πέρασμα των χρόνων με αποτέλεσμα να μην είναι ιδιαίτερα εύκολος ο προσδιορισμός της ακριβούς θέσεως συγκεκριμένων κτιρίων σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία όπως π.χ. της έδρας της Κλινικής Παθολογίας και Αφροδισίων Νοσημάτων των Κ. Κωνσταντινίδου και Β. Μοσκόβη που βρισκόταν επί της οδού Άρεως 44 σύμφωνα με την παρακάτω διαφημιστική καταχώρηση του έτους 1918:

Ομοίως, στα χρόνια του Μεσοπολέμου και μέχρι τη δεκαετία του 1940, στον αριθμό "23" και αργότερα στον αριθμό "18" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ, καταγραφόταν το φωτογραφείο του Ιωάννη Καρίπη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στον αριθμό "35" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ, το αδειοδοτημένο από το Υπουργείο Συγκοινωνίας γραφείο ηλεκτροτεχνικών έργων των Ν. Τσαμπήρα και Ι. Σπυρόπουλου

Από τον Πειραιά του Μεσοπολέμου και το επόμενο ιστορικό τεκμήριο σύμφωνα με το οποίο στον αριθμό "40" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ βρισκόταν το Υποκατάστημα Πειραιώς της Γενικής Αντιπροσωπείας Ελαστικών Dunlop:

Οδός Ναυάρχου Μπήττυ 40 - Έτος 1930

Μεταπολεμικά, στον αριθμό "37α" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ καταγράφονταν μεταξύ των άλλων τα εν Πειραιεί γραφεία του ΕΑΜ ενώ αντίστοιχα, στον αριθμό "39", η επιχείρηση πώλησης εκλεκτών ελαιών καλαμών των Αδελφών Ν. και Σ. Βόγκλη. 

Οδός Καραολή - Δημητρίου 37 - Antiquary Καούνη - Τσαουσάκη (1972)

Οδός Ναυάρχου Μπήττυ 39 - Πηγή: Συλλογή Ι. Βαγιάκη

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, επί της οδού Ναυάρχου Μπήττυ 37, έδρευε ο γνωστός ρεπόρτερ του πειραϊκού και αθηναϊκού Τύπου Μιχάλης Τσάκωνας.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1890, στη συμβολή των οδών Ζωσιμάδων και Άρεως, το παντοπωλείο του Α. Νικολαΐδου:

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στην ίδια  γωνία (Ζωσιμάδων και Ναυάρχου Μπήττυ) βρισκόταν το Κατάστημα Υποδημάτων του Ανδρέα Μπίμπη:

Την ίδια ακριβώς εποχή, λίγες δεκάδες μέτρα παραπάνω, επί της διασταυρώσεως της λεωφόρου Σωκράτους με την οδό Ναυάρχου Μπήττυ, το ζυθεστιατόριον "Εμπορικόν": 

Λίγα χρόνια αργότερα, στα μέσα της δεκαετίας του 1930, στη συμβολή της οδού Ναυάρχου Μπήττυ με τη λεωφόρο Σωκρατους, το Βαφείον και Καθαριστήριον δι'ατμού της Δωροθέας Μόσχου:

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), στη συμβολή της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου 12 με την οδό Καραολή και Δημητρίου, στο σημείο όπου κατά τη δεκαετία του 1980 (και για μια περίπου δεκαετία) λειτούργησε το Θέατρο Κύβος, λειτουργεί ενεχυροδανειστήριο. 

Στην ακριβώς απέναντι συμβολή των οδών Ηρώων Πολυτεχνείου 14 και Καραολή-Δημητρίου, ένα μεταπολεμικής κατασκευής πολυώροφο κτίριο γραφείων και ισογείων καταστημάτων, μετατρέπεται σε ξενοδοχείο (έναρξη εργασιών έτος 2023).

 

Η συμβολή της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου και με την οδό Καραολη-Δημητρίου, με φόντο το λόφο της Καστέλλας. Αριστερά, καταγράφεται πολυόροφο κτίριο γραφείων, στη συμβολή Ηρώων Πολυτεχνείου 19 και Καραολή-Δημητρίου, γνωστό στους παλαιότερους Πειραιώτες ως κτίριο του Π.Ι.Κ.Π.Α. (Πατριωτικόν Ίδρυμα Κοινωνικής Προστασίας και Αντιλήψεως), με διάφορες χρήσεις στην πάροδο των δεκαετιών (σσ. παλαιότερα γραφεία Νομαρχίας Πειραιώς, γραφεία ΙΚΑ / ΕΟΠΥΥ, φαρμακείο ΕΟΠΥΥ, υπηρεσίες διεύθυνσης δημοσίας υγείας και πρόνοιας του Δήμου Πειραιώς κ.α.). Το προγενέστερο προπολεμικό κτίριο του Π.Ι.Κ.Π.Α. στη συγκεκριμένη διασταύρωση είχε κατασκευαστεί με προσωπικές ενέργειες του ευεργέτη Κωνσταντίνου Π. Μπάκαλα. 

• Η ταβέρνα του Μοίρα και η ίδρυση του Ολυμπιακού Πειραιώς

Μετά τη συμβολή της οδού Καραολή-Δημητρίου με τη μεγάλη κεντρική λεωφόρο Ηρώων Πολυτεχνείου (πρώην Βασιλέως Κωνσταντίνου, πρώην Σωκράτους), το επόμενο σημείο αναφοράς του παρόντος ιστορικού / φωτογραφικού οδοιπορικού δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το κάτωθι εικονιζόμενο αξιόλογο διώροφο γωνιαίο νεοκλασικό διατηρητέο κτίριο επί της συμβολής της οδού Καραϊσκου 89 με την υπό εξέτασιν οδό Καραολή-Δημητρίου 43. Σε τούτη τη γωνία της πόλης, κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, λειτουργούσε η ταβέρνα του Μοίρα στην οποία έλαβε χώρα, στις 10 Μαρτίου του έτους 1925, η "γέννηση" του Ολυμπιακού Συνδέσμου Φιλάθλων Πειραιώς (ΟΣΦΠ)!

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), το προαναφερθέν διατηρητέο κτίριο στη συμβολή των οδών Καραΐσκου και Καραολή-Δημητρίου έχει αποκατασταθεί, έχοντας στεγάσει επί χρόνια  βιβλιοπωλεία / χαρτοπωλεία υπό διάφορες διευθύνσεις (αρχικά το βιβλιοπωλείο "Τσαμαντάκης", εν συνεχεία το βιβλιοπωλείο / χαρτοπωλείο "Νέος Κύκλος", από το έτος 2019 βιβλιοπωλείο / χαρτοπωλείο "Μπαλαμπάνης"):

Παραπλεύρως του προαναφερομένου κτιρίου, p;antote στον αριθμό "43" της σύγχρονης οδού Καραολή-Δημητρίου, η αρτοποιία - ζαχαροπλαστική του Έξαρχου με έτος ιδρύσεως το 1926:

Για την ιστορία, απέναντι ακριβώς από την ταβέρνα του Μοίρα, επί της ιδίας συμβολής των οδών Καραΐσκου και Καραολή-Δημητρίου, βρίσκονταν μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2010 μια σειρά ισογείων κτιρίων - αποθηκών - καταστημάτων τα οποία κατεδαφίστηκαν για τη δημιουργία μεγάλου υπαίθριου χώρου στάθμευσης:

Η παλαιά πινακίδα του κρεοπωλείου των αδελφών Γεωργόπουλου προ της κατεδαφίσεως του ως άνω εικονιζόμενου κτιρίου:

Στη συμβολή των οδών Καραϊσκου και Καραολή-Δημητρίου την άνοιξη του έτους 2022, αριστερά το διώροφο νεοκλασικό όπου το προαναφερθέν χαρτοπωλείο / βιβλιοπωλείο "Μπαλαμπάνης" και δεξιά έτερο διώροφο κτίριο ισόγειο κατάστημα όπου το γραφείο τελετών "Νότης" (σσ. παλαιότερα στο ίδιο σημείο "Υδροηλεκτρική" Ιωάννης Γ. Μαχαίρας, Γαλακτο-ζαχαροπλαστείον Ευστάθιος Σταθάτος, Επιδιορθώσεις ενδυμάτων "Χρυσό Ψαλίδι").

Κατά τη δεκαετία του 1930, σε αυτό το ύψος βρισκόταν το εμποροραφείον του Χρήστου Λούτραρη, επί της τότε οδού Ναυάρχου Μπήτυ 38.

• Οδός Καραολή-Δημητρίου και Αλκιβιάδου

Στη συμβολή των οδών Καραολή-Δημητρίου και Αλκιβιάδου ο φωτογραφικός φακός καταγράφει ένα επιβλητικό εγκαταλειμμένο διατηρητέο κτίριο το οποίο ως τελευταία χρήση αποτέλεσε έδρα του 42ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στα μέσα της δεκαετίας του '20, όπως προκύπτει από πρωτογενή έρευνα, επί της διασταυρώσεως των οδών Άρεως και Αλκιβιάδου, βρισκόταν το Α' εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Πειραιώς. Λίγα χρόνια αργότερα, κατά τη δεκαετία του '30, στο προαναφερθέν σημείο, ήτοι στη συμβολή των οδών Ναυάρχου Μπήττυ και Αλκιβιάδου καταγραφόταν πλέον το 19ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιώς.

• Η "Βιομηχανική" του Πειραιά (ΑΣΒΠ)

Συνεχίζοντας πάντοτε επί της σύγχρονης οδού Καραολή - Δημητρίου στον αριθμό "40"-"42", στο ύψος των οδών Αλκιβιάδου 97-99 και Πραξιτέλους 98-100, ο φωτογραφικός φακός συναντά το κτίριο της άλλοτε Ανωτάτης Σχολής Βιομηχανικών Σπουδών Πειραιά (ΑΣΒΠ) - ιδιοκτησίας Πάϊκου και Ελένης Πετρόπουλου, κατασκευής 1958, όπως αναγράφεται σε σχετική μαρμάρινη επιγραφή η οποία βρίσκεται στην είσοδο. Πρόκειται για την πάλαι ποτέ έδρα της "Βιομηχανική Πειραιώς", η οποία μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα αποτέλεσε τμήμα των κτιριακών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς.

Το νεόδμητο τότε κτίριο όπως καταγράφηκε σε μερική άποψη του Πειραιώς περί τις αρχές της δεκαετίας του 1960:

Οι εγκαταστάσεις της παλιάς Βιομηχανικής Πειραιώς, όπως καταγράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2010, εποχή κατά την οποία ακόμα στέγαζαν ορισμένες υπηρεσίες και γραφεία καθηγητών του Πανεπιστημίου Πειραιώς.

Το προαναφερθέν κτίριο, όπως καταγράφηκε πλήρως ανενεργό και εγκαταλειμμένο πλέον κατά τον μήνα Μάιο του έτους 2023:

Διαγώνια απέναντι από το κτίριο της παλιάς Βιομηχανικής του Πειραιά, από τις αρχές της δεκαετίας του '80, καταγραφόταν το βιβλιοπωλείο του Αθανασίου Σταμούλη, στον αριθμό "47" της υπό εξέτασιν οδού. Εκτός αυτού, στα πέριξ του ως άνω εκπαιδευτικού ιδρύματος λειτούργησαν πλήθος υποστηρικτικών επιχειρήσεων, φωτοτυπίες/δακτυλογραφήσεις, φροντιστήρια κ.α.

Ενδεικτικά ιστορικά τεκμήρια από επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούσαν επί της οδού Καραολή - Δημητρίου 49 και 52 κατά τη δεκαετία του 1980:

• Οδός Καραολή-Δημητρίου και Υψηλάντου

Πλησίον της συμβολής των οδών Καραολή-Δημητρίου και Υψηλάντου, ο φωτογραφικός φακός καταγράφει τα κάτωθι εικονιζόμενα εγκαταλειμμένα ισόγεια καταστήματα, μεταξύ των οποίων το παλιό πρακτορείο Προ-Πο με την επωνυμία "Dum Spiro Spero" ("όσο αναπνέω, ελπίζω").

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως τα κτίρια που βρίσκονται στη συμβολή των οδών Καραολή και Δημητρίου 59 και Υψηλάντου (Ο.Τ. 120), φερόμενης συνιδιοκτησίας Μυλωνόπουλου Κωνσταντίνου, Μυλωνοπούλου Ιωάννας και Μυλωνοπούλου Χαρίκλειας, χαρακτηρίστηκαν ως μη διατηρητέα από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής στις 14.02.2022.

Το καλοκαίρι του έτους 2024, τα προαναφερθέντα κτίρια επί της συμβολής των οδών Καραολή-Δημητρίου και Υψηλάντου κατεδαφίστηκαν:

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όπως προκύπτει από την μελέτη / ψηφιοποίηση μιας μερικής φωτογραφικής καταγραφής του κέντρου της πόλεως του Πειραιώς, στην απέναντι ακριβώς γωνία, επί των οδών Καραολή και Δημητρίου 52 και Υψηλάντου 98, υφίστατο το κάτωθι εικονιζόμενο παραδοσιακό κτίριο το οποίο κατεδαφίστηκε και αντικαταστάθηκε από τετραώροφη πολυκατοικία με είσοδο επί της οδού Υψηλάντου και ισόγεια καταστήματα:

• Οδός Καραολή-Δημητρίου και Ανδρούτσου

Μεταπολεμική φωτογραφία με νέο-ανεγειρόμενη οικοδομή / πολυκατοικία με ισόγεια καταστήματα στη συμβολή των οδών Καραολή-Δημητρίου και Οδυσσέα Ανδρούτσου 101 (με είσοδο επί της Οδ. Ανδρούτσου). 

Στην εν λόγω συμβολή, στις αρχές του 20ου αιώνα, καταγραφόταν το κατάστημα (μάντρα) οικοδομήσιμων υλών του Δημοσθένους Ι. Μπούκη στον αριθμό "72" της οδού Άρεως - και αργότερα Ναυάρχου Μπήττυ:

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στον αριθμό "72β" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ, ο Εμπορραπτικός Οίκος του Ιωάννου Γ. Χριστοδουλίδου:

Από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1934, πάντοτε στον αριθμό "72" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ καταγράφεται η επιχείρηση του Σωτηρίου Μπούκη.

Ομοίως, τρία χρόνια αργότερα (1937), στον αριθμό "72" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ, διαφημιστική καταχώρηση περί "Βατ-Προυφ", "κατά της υγρασίας και των υδάτων οικοδομών".

Αξιοσημείωτο το γεγονός πως μεταπολεμικά, στα τέλη της δεκαετίας του 1940, στον αριθμό "73" της οδού Ναυάρχου Μπήττυ καταγραφόταν το Ληξιαρχείον Πειραιώς!

Ενδεικτικό αρχειακό τεκμήριο - αναγγελία ενοικίασης υπογείου στη συμβολή των οδών Ανδρούτσου και Ναυάρχου Μπήττυ, από τα τέλη της δεκαετίας του '50:

• Οδός Καραολή-Δημητρίου και Γρηγορίου Λαμπράκη

Στη συμβολή της οδού Καραολή-Δημητρίου με τη λεωφόρο Γρηγορίου Λαμπράκη 102 (πρώην Βασιλίσσης Σοφίας) καταγράφεται το κάτωθι εικονιζόμενο εγκαταλειμμένο διώροφο υπερυψωμένο εκλεκτικιστικό γωνιαίο αστικό κτίριο, στο ισόγειο του οποίου κατά τη δεκαετία του 1980 είχε την έδρα της η υπεραγορά επίπλων του Μαρακάκη. Ακριβώς απέναντι, στην ίδια πλευρά της οδού Γρηγορίου Λαμπράκη, για πολλά χρόνια στο ισόγειο πολυκατοικίας το κατάστημα της "Ράδιο Κορασίδη" (αργότερα ζαχαροπλαστεία Παλόγλου), επί δεκαετίες αντίπαλον δέος του Κωτσόβολου, ενώ ακριβώς απέναντι από το εικονιζόμενο διατηρητέο, διατηρούσε κατάστημα ηλεκτρικών ειδών και η Ηλεκτρονική Αθηνών, εταιρία η οποία επίσης πτώχευσε (2016) αρκετά χρόνια μετά τον Κορασίδη.

Πηγή: ΥΠΕΚΑ

Το ως άνω διατηρητέο (από το 1987) κτίριο στη συμβολή των οδών Καραολή-Δημητρίου και Γρηγορίου Λαμπράκη όπως καταγράφηκε την άνοιξη του έτους 2022:

Μετά τη συμβολή με τη λεωφόρο Γρηγορίου Λαμπράκη, ανηφορίζουμε την οδό Καραολή-Δημητρίου προς την κορυφή του λόφου της Καστέλλας με ένα γαλακτομπούρεκο ή ένα παγωτό ανά χείρας από το παραδοσιακό ζαχαροπλαστείο / γαλακτοπωλείο του Μαστρονικόλα (γωνία Καραολή - Δημητρίου 68 και Λουκά Ράλλη). Ειρήσθω εν παρόδω, στην ίδια διασταύρωση καταγραφόταν παλαιότερα το γνωστό μαγειρείο / ταβέρνα του Κώστα Κωβαίου (με σπεσιαλιτέ σαλιγκάρια).

Στα μέσα της δεκαετίας του 1920, στη διασταύρωση των οδών Ναυάρχου Μπήττυ και Λουκά Ράλλη, το κατάστημα "Πειραϊκή Πίστις" του Στυλιανού Βαρβαρέσου:

Η υπό εξέτασιν οδός Καραολή-Δημητρίου τέμνει διαδοχικά τις οδούς Λούκα Ράλλη, Βούλγαρη, Δεληγιώργη και Ζέας, περνώντας παραπλεύρως του νέου κτιρίου του Πανεπιστημίου Πειραιώς (Πα.Πει.), "συναντά" την οδό Θεάτρου καταλήγοντας στην οδό Ρήγα Φεραίου με μια ενδιάμεση παρεμβολή τα "σκαλάκια" στη συμβολή από την οδό Νεωρίων έως την οδό Μουσών (με την οδό Κλεάνθους να παρεμβάλλεται).

Στη συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Καραολή - Δημητρίου με την οδό Ζέας (σσ. το εικονιζόμενο κτίριο κατεδαφίστηκε στις αρχές του έτους 2023 - βλέπε εδώ):

Μαρμάρινη επιγραφή με αναφορά στον Ανδρέα Δημητρίου και τον Μιχαλάκη Καραολή επί της πλευρικής εισόδου του Πανεπιστημίου Πειραιώς στην οδό Καραολή - Δημητρίου:

Το ισόγειο παλαιό κρασοπωλείο στη συμβολή των οδών Καραολή - Δημητρίου και Θεάτρου:

Η οδός Καραολή-Δημητρίου όπως καταγράφεται από το "μπαλκόνι" της οδού Μουσών:

Η συμβολή της οδού Καραολή-Δημητρίου με την οδό Μουσών:

Τα σκαλάκια που "ανεβάζουν" προς τον Προφήτη Ηλία και το άλσος της Καστέλλας:

Η οδός Καραολή-Δημητρίου όπως διακρίνεται από το άλσος της Καστέλλας:

Σημαντική Σημείωση:

Περισσότερα στοιχεία, πληροφορίες και αρχειακά τεκμήρια εκ πρωτογενούς έρευνας για το υπό εξέτασιν θέμα βρίσκονται στη διάθεση του γράφοντος το ιστολόγιο, πλην όμως θα δημοσιευτούν μελλοντικά, λόγω των συνεχών περιπτώσεων λογοκλοπής και υπεξαίρεσης πνευματικής εργασίας από διάφορους "ερευνητές", "συγγραφείς", "δημοσιογράφους" κτλ.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Μέγαρο Γαβριήλ - Η ιστορία του

Η ιστορία του Κεντρικού Ταχυδρομικού Μεγάρου Πειραιώς

Η εν Πειραιεί Σχολή Ευελπίδων και το οικόπεδο ιδιοκτησίας ΙΚΑ

Οδός Αλκιβιάδου και Καραολή-Δημητρίου: Το 42ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά

Πανεπιστήμιο Πειραιώς (Πα.Πει) - Πρώην Βιομηχανική Πειραιώς

Το εν Πειραιεί μηχανουργείο του Αιμίλιου Πολίτη

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• History of War
• Αφοι Ιωσηφίδη
• http://www.rakadiko.gr/
• http://www.ethnikoodeio.com/areas/attikis/
• Μεγάλο Πειραϊκό Λεύκωμα, Έκδοση Κοινωνικής, Στ. Καραμπερόπουλος, Πειραιάς, 2010
• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)
• ΥΠΕΚΑ
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως - Συλλεκτικοί Χάρτες

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.